AKILLI SÖYLEMEDEN DÜŞÜNÜR, AKILSIZ DÜŞÜNMEDEN SÖYLER

Akıllı insan, Allah’ın ona verdiği aklı kullanır, kafasındakini sorgular, olaya birçok taraftan bakar. Ama akılsız insan, aklına ilk geleni söyler. Olayı hiç kavramadan söylediği için de hep yanlış sonuçlara ulaşır. Örneğin sosyal bilgiler sınavı oluyor. Bir öğrenci sınavı hızlı ve yanlış diğeri ise yavaş ve doğru yapıyor. Doğru yapan mantığına baka baka gidiyor. Yanlış yapan ise ezberlediklerini yazıyor. İşte böyle bir durumda aklını kullanan kazanıyor. Başka bir örnek daha vereyim. Bir kişi bir kişiye bir şey söyleyecek. Hiç ayrıntısını vermeden, sonunun nereye varacağını düşünmeden söylerse kötü bir sonuca ulaşabilir. Ama ayrıntısını vererek, ucunu düşünerek söylerse iyi bir sonuç alır. Kısacası bir cevap verirken aklımızı kullanmalıyız. Nehir OZMAN 6-A

BU BİR RÜYA MI?

Günlerden bir gün Miguel jet skisiyle çocuğunu okuldan almaya gidiyordu. Etrafın ne kadar kirli olduğunu biliyor ama buna aldırış etmiyordu. Çünkü “Kirlenmek güzeldir.” diyordu. Bu söz Omo reklamlarından alınmıştı. 2000’li yılların başında Omo’nun böyle bir reklamı vardı. Neyse Miguel çocuğu Ayşen’i okuldan almak için jet skisini durdurdu. Ayşen onu uçan kaykayıyla çatıda bekliyordu. Bir anda aşağıya indi ama hala havadaydı. Miguel, Ayşen’i jet ski’ye yerleştirdikten sonra ona Fruko gazozun son modelini verdi. Yani altında on yüz bin milyon baloncuk ile uçanlardan. Ayşen gazozunu içerken Miguel de yavaş yavaş eve doğru ilerledi. Eve vardıklarında Ayşen’in annesi Lopez yemek hazırlıyordu. Ayşen “Anne, yemekte ne içeceğiz?” diye sordu. Lopez, “Ayşenciğim, akşam yemekte makarna suyu ve sebzeli tavuk suyu içeceğiz.” dedi. Ayşen bu sıvıları çok severdi ama babası Miguel’in en sevdiği sıvı menemen suyuydu. Annesi Lopez ise avokado salatası suyunu severdi. Akşam oldu, yemekler yendi. Bütün ailenin elinde şeffaf telefonları vardı ama yine de televizyon çalışıyordu. Miguel  kızına “Ödevin var mı?” diye sordu.  Ayşen “Yok babacık.” dedi. Lopez mutfağa gidip tatlıları getirdi. Ayşen tatlı yemeğe bayılırdı. Tatlı olarak aşure suyu vardı. Tatlısı biten Ayşen odasına gitti.

Odasının duvarları şeffaftı ve etrafta balıklar vardı. Yeni evleri suyun altındaydı. Odasında oynamaya başlayan Ayşen’in yanında bir anda bir yunus belirdi. Ayşen yunus ile oynamaya başladı. Ama bir süre sonra yunus ortadan kayboldu. Ayşen çok üzüldü tam o sırada Ayşen’in tavanında renkli denizyıldızları belirmeye başladı. Ayşen hangisine dokunsa onun rengi değişiyordu. Ayşen bunun çok eğlenceli olduğunu düşündü ama bir süre sonra denizyıldızları da kayboldu. Ayşen etrafına bakındı ve aniden odası sarsıldı, gelen beyaz balinaydı. Yanlışlıkla Ayşen’in odasına çarpmıştı. Ayşen ona bir şey olacak diye çok korktu. Daha sonra yunus, beyaz balinaya yardım etmek için yine geldi sonra ikisi birlikte odadan uzaklaştılar. Tam o sırada bir denizatı geldi ve Ayşen’e “Seni suda gezdirmemi ister misin?” diye sordu. Önce Ayşen onun nasıl konuştuğunu anlayamadı ama sonra “Tamam, çok isterim.” dedi. Birlikte suyun altında dolaşmaya başladılar. Denizatı Ayşen’i rengârenk deniz canlılarının olduğu bir mağaraya götürdü. Orada renkli balıklar, renkli taşlar ve mercanlar vardı. Muhteşem bir yerdi. Denizatı Ayşen’e “Gel, seninle oyun oynayalım!” dedi. Ayşen mutlulukla “evet” diye bağırdı. Oyun parkına benzeyen bir yere geldiler. Sanki bir salıncak ve bir trambolin vardı. Birlikte oynadılar. Artık eve dönme vakti gelmişti, Ayşen denizatının sırtına bindi. Denizatı çok hızlı gidiyordu. Aniden durması gerekti ve Ayşen düştü. Ne olmuştu? Ayşen bir anda uyandı ve böyle bir şey olmadığını anladı. Koşarak anne ve babasının yanına gitti. Olan bitenleri onlara anlatmak için sabırsızlanıyordu. İdil SERTER 6-B

BUMERANG

Son zamanlarda sıkça yaşadığımız, kış aylarındaki bahar havaları, yaz aylarındaki aşırı sıcaklar, zamanında yağmayan karlar, yağmurlar, camları kıracak büyüklükteki dolular, 10 dakika içinde sel götüren ve göle dönen şehirler… Yıllardır zarar verip hoyratça kullandığımız doğa artık bizi tehdit etmeye başladı. Adeta “Aklınızı başınıza alın!’’ diyor bizlere. Bizler de sosyal medya üzerinden, doğanın ağzından, okyanusların ağzından insanoğluna gözdağı veren videolar paylaşıp duruyoruz.

Ama artık şefkatli, cefakar “Tabiat Ana” kavramı yıkılmakta. Sözü geçen tarafın kendisi olduğunu paranın ve betonun onu yenemeyeceğini her fırsatta hatırlatıyor bizlere. Yıprata yıprata ellerimizle yarattığımız bu canavar artık bize hesap soruyor. Yiğit YILMAZ 6-B

DÜNYADA SAVAŞ OLMASA

Aslında bizler çok şanslıyız, ailemiz ile istediğimiz yere gidebiliyor ve eğitim alabiliyoruz ama herkes bizim gibi değil. Diğer ülkelerde de bizim gibi olanlar var ama her yerde savaş var ve bu savaşlarda bebekler, çocuklar, yetişkinler ölüyor. Yüzlerce canlı bu savaşlarda evinden, ailesinden, hayatından oluyor. Niye dünyamızda kötü düşünen, kötü duyguları ve davranışları olan insanlar var hiç bilmiyorum. Hepsi onların elinde, kendilerini iyi şeylere verip iyi olmak varken niye kötülüğü seçiyorlar, bilmiyorum. Niye masum insanlara saldırıyor ve insanları, hiç tanımadıkları insanları öldürüyorlar, anlamıyorum.

Bu savaşlarda çocuklar sakat kalıyor, hastaneler onlara güzel bakamayınca ömür boyu öyle kalıyorlar. Savaşlardan sonra göç etmiş yetişkinler belki yaşadıkları yerlerde öğretmen, doktor, avukat ise buralara geldiklerinde 15 – 20 kişi yaşıyorlar.

Bu dünyada savaşlar olmasaydı keşke. Keşke bu dünyada her yerde barış olsa. Bombalar patlamasa, insanlar ölmese, tüfek sesleri kesilse, insanlar rahat rahat yaşayabilse. İdil SERTER 6-B

YURTTA SULH CİHANDA SULH

       Artık haberlerde teröre karşı cesurca mücadele edip şehit düşen oğullarını son yolculuklarına uğurlayan ana babalardan başka bir şey göremiyorum. Küçücük çocuklar, olanlardan habersiz teröristlerle göğüs göğse çarpışıp geri dönemeyen babalarını arıyor.

      Neden insanlar diğer insanlardan üstün olmaya çalışır ki? Niye diğer insanlara kötülük yaparlar? Bunlar hiç anlam veremediğim sorunlar. Bir yerde kardeşçe, mutlu bir hayat yaşamak varken niye bir ülkeyi dağıtmak istiyorlar? Bombaların patladığı mermilerin havada uçuştuğu bir yerde yaşamayı kim ister ki? Keşke dünya böyle olmasa…

        Canlı bombalar var bir de. Sokağın, alışveriş merkezinin,  hava limanın ortasında patlatıyorlar kendilerini. Ben bombayı üstünde taşıyıp kendi ve yakınlardaki canlı, cansız varlıklara zarar veren insanlara değil; onları böyle bir şey yapmaya zorlayan insanlara kızıyor, şaşırıyorum. Ben kimsenin hiçbir baskı ve tehdit altında olmadan böyle saçma bir şeye kalkışacağını sanmıyorum. Birinden nasıl böyle bir şey isteyebilirler ki? En acısı da o patlamada ölen hiçbir günahı olmayan mutlu insanların durumu. O patlamada ölen kişi ailesi için gece gündüz demeden çalışan bir baba. Belki de oğluna güzel yemekler yapmak için pazara giden bir anne o patlamada ölen.

      Terör çok kötü bir şey. Dağlarda, bayırlarda vatanını korumaya çalışan gencecik, temiz yürekli askerler koruyor bizleri. Birçok şehit veriyoruz her geçen gün. Ama Türkiye güçlü bir ülke. Tarih boyunca tüm dünyaya gösterdik. Bir sürü sorun yaşadık ve atlattık. Ben Türkiye’nin terör ve diğer sorunları yeneceğine inanıyorum. Arda AYHAN 6-B

ÜÇÜ BİR ARADA

Her yıl ne kadar ağaç kesildiğini biliyor musunuz? 15 milyar. Ve 5 milyar ağaç dikiliyor. Kısaca dünya her yıl 10 milyar ağaç kaybediyor. Ağaçların sayısı 3 trilyonu geçse de zaman aktıkça bu sayını bir önemi kalmayacak. Yasadışı ağaç kesmeler, yangınlar da bu sayıyı çoğaltıyor. İnsanların çoğu lafa gelince “Ya evet iyi”, yapmaya gelince “ıh-ıh“ diyor. Eğer insanların bu tüketim isteği durmazsa bazı ağaçların soyu tükenip yok olursa bu besin zincirini etkileyebilir. O ağaçla veya orada yaşayanlarla beslenen hayvanlar tehdit altında olur. Bu da besin zincirini bozar. İnsanlar bunu engellemeye çalışmak yerine güzelliğe, paraya ve başka ıvır zıvırlara önem veriyor. Çoğu eşya ağaçlardan yapılıyor. Ve insanların tüketim isteği yüzünden ağaçlar daha çok kesiliyor. Eğer belediyelerin her yeri beton yapma çabası bitip yeşil alanlara önem verse ve bu bütün dünyada olsa dünya her yıl daha az ağaç kaybeder.

Her yıl ne kadar insanın tütünden öldüğünü biliyor musunuz? 7 milyon. Tütünlerden sigara en bilineni. İnsanı bağımlısı haline getiren şey. Sigara kullanımı lisede başlıyor, üniversite, 30’lu yaşlar derken 80 yaşında bundan ölüp gidiyorsun. Lisede, öğrenciler baskı altında kaldıkları için sigara içiyorlar. Ama eğer erkenden başlarsa bunun devamı da geliyor. Uyuşturucular, alkol. İnsanlar bunları kullanırken başkalarına zarar veriyorlar. İşte en büyük sorunlardan biri daha.

Sağlıklı yaşam, meyve, sebze, baklagiller, et, süt ve süt ürünleri vb. yemeklerle düşünülür ama sağlıklı bir yaşam için, bu sadece bir alt başlık. Yağ, uyuşturucu, tütün ve şekerden kaçmak gibi ama istediğiniz kadar iyi beslenin, spor olmadan olmaz ancak insanlar 5 dakikalık yürüyüş yerine 2 sokak ötedeki yere arabayla gidiyorlar veya siparişle ayaklarına getirtiyorlar. Ama Afrika’da insanların kemikleri sayılırken Amerika’da insanlar 100 kilodan aşağı değil… Denememde sizlere üç konu hakkında yazdım ama dünyamızın daha çok sorunu var! Uygar KILIÇ 6-B

AÇLIK

Çevre sorunlarının en önemlilerinden bir tanesi de açlıktır. Özellikle Afrika gibi geri kalmış ülkelerde açlık çok ileri boyutlardadır. Ülkemizde de zaman zaman açlık çeken insanlar görülmektedir.

Açlık, insanlar için çok zor bir durumdur. Dünyada çoğu insan açlıktan hastalanıyor. Bazı insanlar fakirlikten evlerine ekmek bile götüremiyorlar. Bazen kendimi onların yerine koyuyorum. O kadar fakirler ki insanlar çöplerin içinden yemek arıyorlar. Ama biz insanlar bu konuda hiç duyarlı değiliz. Onlarla empati kurmak yerine onlarla dalga geçiyor, alay ediyoruz. Bu konuda duyarlı davranarak o insanlara yemek getirebiliriz. Böylelikle de ülkemizdeki sosyal ve ekonomik duruma katkı sağlamış oluruz. Aç olan insanlar yemek almak için mendil satmak yerine, bizimde yardımımızla evlerine yemek götürebilsinler. Biz sadece oruç tuttuğumuzda aç kalıyoruz ama onlar aylarca, yıllarca açlıktan mideleri ağrıyor.

Eğer maddi durumu iyi olan insanlar yılda bir kez bile olsa aç insanlara yemek götürseler ülkemizde ve dünyada açlık diye bir sorun ile karşılaşmayacağız. Azra İNCEKARA 6-B

DOĞAYA SAYGI

       Yüzyıllardır insanlar doğaya ve çevreye zarar veriyor. Suları, toprağı ve havayı kirletiyor. Teknoloji geliştikçe ortaya daha kötü bir tablo çıkarıyor. Fabrikalar atıklarıyla toprağı, havayı ve suyu zehirliyor. Arabadan çıkan egzoz gazı doğayı ve havayı kirletiyor. Şehirlerdeki yaşam alanlarında ısınılması için soba kullanılıyor. Aslında yapılması gereken şey çok basit. Önlemleri söyleyebilirim: Fabrikalarda baca sistemi ve atık su temizleme sistemi yapılırsa çevreyi daha az kirletmiş oluruz. Bir de doğaya çöp atanlar var. Onları uyarmalı, yaptıklarının sonucunu anlatmalıyız.

      Eğer doğayı böyle kirletmeye devam edersek gelecekte temiz içecek su, ekilecek toprak ve nefes alınacak bir hava kalmayacak. Lütfen artık geri dönüşüme çöplerinizi atın, insanlara bunu yayın, herkesi uyarın. Bunu yapmayı unutmayın. Çöplerinizi denize veya yere atmayın. 2050 yılında belki nefes alabileceğimiz bir dünya kalmayacak. Çevre kirliliği yüzünden hayvanlar ölüyor. İnsanların denize çöp atması beni çok üzüyor. Hayvanlar yerdeki çöpleri yemek zannedip yiyorlar ve bu hayvanların %80’i ölüyor. Lütfen yere çöp atmayın. Öykü GÖKSEL 6-A

DOĞANIN GÜNAHI NE?

Doğa bizler için çok önemlidir. Doğanın en önemli kaynağı ağaçlardır çünkü ağaçlar bizim nefes almamızı sağlar. Bizim ürettiğimiz karbondioksiti onlar oksijene dönüştürür. Şöyle düşünün: yemeğimizi yedik ve tabaklarda yemeğimizin lekesini bıraktık. Daha sonra lekelerin temizlenmesi için tabakları bulaşık makinasına koyduk. Bulaşık makinası tabakları yıkadı ve temiz bir şekilde bıraktı. İşte ağaçlar da bulaşık makinası gibidir: Kirliyi alır, temizi verir ama ne yazık ki çevremizdeki bazı insanlar sigara içip çöpünü yollara atıyor, bacalara filtre takmıyor, hatta daha da kötüsü ormanda mangal yakıyor ve söndürmüyorlar. Bunun sonrasında ise hektarlarca orman yanıyor. Ben bu insanları anlayamıyorum. Haydi insanların ormanın yanmasına sebep olmasını da geçtim, bazı insanlar tonlarca ağaç kesip yerine uzun uzun binalar dikiyorlar. Bence ağaçlar bizim gibi insan olsalar ve insanları mahkemeye verseler kesin haklı çıkarlar. En azından çevrenin korunması hakkında çalışan sivil toplum örgütleri var. Örneğin TEMA Vakfı, ÇEKÜL, Türkiye Tabiatı Koruma Derneği, Deniz Temiz Derneği gibi. Bence onların hakları ödenmez. Ama yine de insanların da duyarlı olması gerekir. Haydi, şimdi de şöyle düşünelim: Saydığım kuruluşlar olmasaydı ne yapardık? Bence her doğayı kirletme hareketine 2 gün hapis cezası verilebilirdi. Böylece insanların gözü korkar ve doğaya zarar vermezlerdi. Nehir OZMAN 6-A

DOĞA ANA

Doğa, üzerinde yaşayan tüm çocuklarını -hayvanları, bitkileri ve insanları-eşit derecede seven bir annedir. Hepsini besler, yaşam olanağı tanır onlara. İster ki tüm çocukları birlikte eşit, dengeli ve mutlu yaşasınlar ömürleri boyunca. Kurallar da koymuştur bunu sağlamak için. İnsanoğlunun sorumsuz davranışları olmasa geçmişten geldiği gibi sürüp gidecektir de.

Çevremize baktığımızda insan kadar hırslı başka bir yaratık daha göremeyiz aslında. Örneğin hayvanlar, tehdit edilmedikleri ve aç kalmadıkları sürece birbirlerini öldürmezler ama insanlar öyle mi? Zevk için avlanan birçok insan olduğu gibi, hayvanları kürkleri, dişleri ve derileri için öldüren insan sayısı da hiç de az değil.

İnsanların sorumsuzluğu bununla da bitmiyor ki! Sürekli tükettikleri yiyecek ve giyecek atıklarından oluşan çöplerle denizleri, akarsu kaynaklarını, toprağı bilinçsizce ve durmadan kirletiyorlar. Atmosfere saldıkları zehirli gazlarla dünyayı nefes alınmayacak bir yer haline getiriyorlar. Sanki bu dünya sadece onların. Bu dünyada soyu tükenen her hayvan, solan her çiçek, yok olan her orman, kirlenen her akarsu, deniz, okyanus insanoğlunun kendi sonunu hazırladığının habercisi bence. Kendi yarattığı bu yıkım kendi sonunu getirecek ama şu anda evrende yaşam olduğunu bildiğimiz tek gezegen olan dünyanın da sonu gelecek diye çok korkuyorum. Doğa ana onlara dersini vermeli diye düşünüyorum. Zeynep Nehir ÖZKAN 6-B